برآورد فسفر قابل استفاده باقیمانده در برخی از خاکهای ایران

برای انجام توصیه کودی نسبتاً دقیق، برآورد قابل قبولی از فسفر قابل استفاده باقیمانده در خاک مورد نیاز می باشد. به منظور پیش بینی مقدار فسفر باقیمانده در خاک با استفاده از یک مدل، وابستگی زمانی بازیابی کود فسفر در تعدادی از خاکهای ایران مورد مطالعه قرار گرفت. تعداد30 نمونه مرکب خاک که دربرگیرنده دامنه وسیعی از ویژگیهای مرتبط با این تحقیق بودند از نقاط مختلف کشور جمع آوری گردید. به خاکهای جمع آوری شده مقادیر صفر، 50 و 500 میلی گرم بر کیلوگرم فسفر اضافه گردیده و در رطوبت 85 درصد ظرفیت مزرعه تحت شرایط گلخانه به مدت 365 روز نگهداری شدند. در فواصل زمانی معین از خاکها نمونه برداری شده و فسفر قابل استخراج نمونه های مرطوب به روش اولسن مورد اندازه گیری قرار گرفت. نتایج نشان داد که کاهش بازیابی کود فسفر در کلیه خاکها در ابتدا شدید بوده و سپس کند می شود. همچنین معادله زیر دارای بهترین برازش به داده های به دست آمده است:r=100/(1+ktb) ، که در آن r درصد بازیابی در زمانt وk وb ثابتهای تجربی معادله می باشند. دامنه مقادیر ثابتهای k و bدر 25 خاک قلیایی مورد آزمایش به ترتیب 19/0 تا 73/0 و 11/0 تا 55/0 بوده، در حالی که در چهار خاک اسیدی به ترتیب 86/0 تا 83/1 و 085/0 تا 211/0 می باشد. ثابتهایk و bبا برخی از ویژگیهای خاک دارای همبستگی می باشند. ثابت k در خاکهای قلیایی با مقادیر رس عاری از کربنات ، اکسید آهن آزاد و کربنات کلسیم معادل فعال همبستگی داشته ، در حالی که همین ثابت در خاکهای اسیدی باph همبستگی دارد. همچنین ثابت b در خاکهای قلیایی با مقادیر کربن آلی وph همبستگی داشته، در حالی که در خاکهای اسیدی بین این ثابت و مقدار اکسید آهن آزاد همبستگی خوبی به دست آمده است.